III. Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (1985-94)

1.1. ΓΕΝΙΚΑ

Κατά την δεκαετία 1985-94, στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής οργανώθηκαν και υλοποιήθηκαν 138 Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης υπό την εποπτεία του Υπεύθυνου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κ. Γεωργίου Κούσουλα.

Η αποδελτίωση των στοιχείων ταυτότητας όλων των επί μέρους προγραμμάτων και η ανάλυσή τους προσδιορίζουν τα γενικά χαρακτηριστικά και τις κύριες κατευθύνσεις της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης όπως αυτή διαμορφώνεται εξελικτικά κατά τα τελευταία χρόνια.

Η οργάνωση και υλοποίηση των προγραμμάτων των ετών 1985-’94 παρουσιάζει την εξής εικόνα :

20 από τα προγράμματα Π.Ε. (ποσοστό 14,5%) υλοποιήθηκαν από Ιδιωτικά Σχολεία και 118 (ποσοστό 85,5%) αντιστοίχως από τα Δημόσια.

Ολοκληρώθηκαν 120 προγράμματα (ποσοστό 88,2%), ενώ 16 προγράμματα Π.Ε. (ποσοστό 11,8%) δεν ολοκληρώθηκα, λόγω αδυναμιών, ή συνεχίστηκαν την επόμενη σχολική χρονιά.

Για τα 117 προγράμματα (ποσοστό 86%) έγινε παρουσίαση του έργου στο τέλος της σχολικής χρονιάς, ενώ για 19 (ποσοστό 14%) δεν έγινε.

Για το 88,5% των υλοποιηθέντων προγραμμάτων, υπήρξε άμεση παρακολούθηση και για το 82,6% έγινε κριτική αποτίμηση από τον υπεύθυνο Π.Ε.

Τέλος, τα περιεχόμενα 38 προγραμμάτων (το 27,6%) εκτυπώθηκαν σε σχετικά φυλλάδια, όχι όμως τα υπόλοιπα.

Η χρονική κατανομή των υλοποιηθέντων προγραμμάτων εμφανίζει κατά την τετραετία 1991- 94 να έχουν υλοποιηθεί 124 προγράμματα(ποσοστό 89,9%), ενώ όλα τα προηγούμενα χρόνια υλοποιήθηκαν 14 προγράμματα (ποσοστό 10,2%). Η χαρακτηριστική αυτή διαφοροποίηση αποτυπώνει την ανοδική τάση των προγραμμάτων Π.Ε. που σταδιακά έχει δημιουργηθεί και την ενεργοποίηση των μηχανισμών υλοποίησης προγραμμάτων Π.Ε. που παρέμειναν έως τότε κατά βάση ανενεργοί.

Από το 1991 υπάρχει συνεχής ανοδική εξέλιξη υλοποιούμενων προγραμμάτων, εφ’ όσον τα 23 προγράμματα (το 16,7%) του 1991 αυξάνονται σε 49 (ποσοστό 35,5%) το 1994, με μόνη εξαίρεση την συγκυριακή μείωση σε 16 προγράμματα το 1992.

 

Διάγραμμα 1. Προγράμματα Π.Ε. Υλοποιηθέντα 1985 – 1994

Η ανοδική πορεία, που αναμένεται να συνεχισθεί και κατά τα επόμενα χρόνια, οφείλεται στο αυξημένο ενδιαφέρον κυρίως των εκπαιδευτικών και στην αντίστοιχη ευαισθητοποίηση ευρύτερων στρωμάτων της Ελληνικής κοινωνίας σχετικά με προβλήματα οικολογικής ισορροπίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Η συνθήκη αυτή δημιουργεί την ανάγκη αναδιοργάνωσης και διεύρυνσης των δομών και της λειτουργίας των τμημάτων Π.Ε. των Δ/σεων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης των νομών της χώρας, ούτως ώστε να είναι σε θέση ν’ ανταποκριθούν στις διαμορφούμενες αυξανόμενες απαιτήσεις.

2. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ - ΜΑΘΗΤΕΣ

2.1.Χαρακτηριστικά Καθηγητών

Την οργάνωση και υλοποίηση των προγραμμάτων Π.Ε. αναλαμβάνουν εκπαιδευτικοί των ίδιων των σχολείων με αρμοδιότητες κατανεμημένες κατά περίπτωση σε υπεύθυνους-συντονιστές, πρώτους καθηγητές, δεύτερους καθηγητές κλπ.

Εξετάζοντας τα διαθέσιμα στοιχεία για τους καθηγητές που συμμετείχαν στα προαναφερόμενα 138 προγράμματα, διαμορφώνεται η εξής εικόνα, σχετικά με τα χαρακτηριστικά τους :

α) Φύλο: Ως υπεύθυνοι προγράμματος απασχολήθηκαν 70 γυναίκες (ποσοστό 50,7%) και 68 άνδρες (ποσοστό 49,3%). Η σχετική συμμετοχή των γυναικών είναι πολύ μεγαλύτερη στη θέση του α' καθηγητή (74 γυναίκες, ποσοστό 66,7%) και του β΄ καθηγητή (47 γυναίκες, ποσοστό 68,1%) έναντι της αντίστοιχης των ανδρών καθηγητών (με αντίστοιχα ποσοστά 33,3% και 31,9%).

 

Διάγραμμα 2. Κατανομή Υπευθύνων και Συμμετεχόντων Καθηγητών κατά Φύλο

 

β) Ειδικότητες καθηγητών: Ως υπεύθυνοι προγράμματος ασχολήθηκαν 82 καθηγητές (ποσοστό 60,3%) πρακτικής κατεύθυνσης (μαθηματικοί, φυσικοί, χημικοί, αλλά και οικονομολόγοι), 27 καθηγητές (ποσοστό 19,9%) θεωρητικής κατεύθυνσης (φιλόλογοι, θεολόγοι, ψυχολόγοι κλπ), 10 καθηγητές ξένων γλωσσών (ποσοστό 7,4%), ενώ 17 καθηγητές (ποσοστό 12,5% ) καλύπτουν τις λοιπές ειδικότητες (φυσική αγωγή, καλλιτεχνικά μαθήματα κλπ ).

Το αυξημένο μερίδιο των καθηγητών πρακτικής κατεύθυνσης ως υπεύθυνων προγράμματος οφείλεται κυρίως στο ίδιο το αντικείμενο των προγραμμάτων, ενώ στις αρμοδιότητες α' και β' καθηγητή, τα αντίστοιχα ποσοστά ισοκατανέμονται. Έχουμε έτσι το 41,8% των α' καθηγητών και το 39,7% των β΄ καθηγητών να προέρχεται από πρακτική κατεύθυνση και το 40% και 41% αντιστοίχως από θεωρητική κατεύθυνση.

 

Διάγραμμα 3. Κατανομή Καθηγητών κατά Κατεύθυνση Ειδικότητας

 

Εάν η κατανομή των καθηγητών κατά ειδικότητα γίνει ανεξαρτήτως θέσης στο πρόγραμμα (υπεύθυνου ή συμμετέχοντος) θα έχουμε αντιστοίχως 44,6% για τους καθηγητές πρακτικής κατεύθυνσης, 32,4% για τους θεωρητικής, 7,3% για τους καθηγητές ξένων γλωσών και 15,7% για τις λοιπές ειδικότητες.

γ) Κατάρτιση καθηγητών: για την επαρκέστερη υλοποίηση των προγραμμάτων Π.Ε. αφενός διεξάγονται επιμορφωτικά σεμινάρια, αφετέρου υπάρχουν οργανωμένες διαδικασίες ενημέρωσης.

Το 63,7% των συντονιστών-υπεύθυνων προγράμματος είχε συμμετάσχει σε διαδικασίες ενημέρωσης και επιμόρφωσης, το 26,7% μόνο ενημέρωσης και το 8,1% δεν είχε καμία σχετική προπαρασκευή.

Η οργανωμένη προετοιμασία των καθηγητών έχει όμως μειωμένα ποσοστά στις θέσεις του α' και β' καθηγητή, όπου μόνον το 22,7% και το 11,6% αντιστοίχως έχει συμμετάσχει στις διαδικασίες ενημέρωσης και επιμόρφωσης, το 40% και 39,!% στις διαδικασίες επιμόρφωσης, ενώ το 33,6% και 46,4% αντιστοίχως συμμετείχε στην υλοποίηση των προγραμμάτων χωρίς καμία σχετική προπαρασκευή.

2.2. Συμμετοχή των μαθητών στα προγράμματα Π.Ε.

Κατά τη διεξαγωγή των 138 προγραμμάτων Π.Ε. που εξετάζονται στην παρούσα ανάλυση, συμμετείχαν συνολικά 5.283 μαθητές, έχοντας κατά συνέπεια μέσο όρο συμμετοχής 38 μαθητών ανά πρόγραμμα.

Η προέλευση των συμμετεχόντων μαθητών κατά τάξη, στην οποία φοιτούσαν το έτος υλοποίησης του προγράμματος για το σύνολο των εξεταζομένων ετών έχει ως εξής :

Πίνακας 1. Κατανομή Μαθητών κατά Τάξη

Μαθητές

Τάξη

Ποσοστό

950

Α' Γυμνασίου

18,0%

1140

Β' "

21,5%

1300

Γ' "

24,6%

736

Α' Λυκείου

13,9%

981

Β' "

18,5%

176

Γ' "

3,3%

Διευκρινίζεται ότι τα περισσότερα προγράμματα απευθύνονται σε τμήματα μόνο μιας τάξης του Γυμνάσιου ή του Λυκείου, αρκετά όμως έχουν συμμετοχή και από άλλες τάξεις.

Η κατανομή των μαθητών εμφανίζει την Γ' Γυμνάσιου να έχει το μεγαλύτερο σχετικό μερίδιο (24,6%) με τη Β' Γυμνασίου και τη Β' Λυκείου να ακολουθούν με 21,5% και 18,5% αντιστοίχως.

Πολύ μικρά ποσοστά συμμετοχής εμφανίζονται στη Γ' Λυκείου (μόλις το 3,3%), διαπίστωση ερμηνεύσιμη από το γεγονός ότι κύριος προσανατολισμός των μαθητών αυτής της τάξης είναι οι επικείμενες πανελλήνιες εξετάσεις.

Τα περισσότερα προγράμματα διεξάγονται απευθυνόμενα σε τμήματα 15 -20 ατόμων, συνηθέστερο δηλαδή είναι να οργανώνονται 2 τέτοια τμήματα για να περιλάβουν το σύνολο των μαθητών της τάξης που αφορά το πρόγραμμα.

3. ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Τα υλοποιηθέντα προγράμματα ταξινομούνται κατά θεματικές ενότητες, αναλόγως του κυρίως περιεχομένου τους (του θέματος) και των υποθεμάτων τους.

Οι κύριες θεματικές κατηγορίες, βάσει των οποίων έγινε η ανάλυση των στοιχείων, είναι:

1.      Δομή, λειτουργία και διαχείριση του Φυσικού Περιβάλλοντος

2.      Ανθρωπογενές περιβάλλον και η σχέση του με το φυσικό

3.      Οικολογικές διαταραχές

4.      Δράσεις των Περιβαλλοντικών Ομάδων

Τα αναλυτικά περιεχόμενα των ενοτήτων εμφανίζονται σε σχετικό παράρτημα του παρόντος κειμένου.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των προγραμμάτων (62,3%) είχε ως κύριο θέμα του το ανθρωπογενές περιβάλλον, δηλαδή τον δομημένο αστικό χώρο και τις δυσλειτουργίες του. Η ίδια θεματική ενότητα αποτελεί το α' υποθέμα για το 44,85% των προγραμμάτων, και το β' υποθέμα για το 38,8%.

Το 29,7% των προγραμμάτων αναφέρεται κυρίως στη δομή, λειτουργία και διαχείριση του περιβάλλοντος, δηλαδή στο φυσικό οικοσύστημα, επιδιώκοντας την κατάνόηση των μηχανισμών λειτουργίας τους και τις αλυσιδωτές αλληλεπιδράσεις τους, αλλά και την ενημέρωση για τις ορθολογικές διαδικασίες διαχείρισης τους.

Ως α' υποθέμα η συγκεκριμένη ενότητα αφορά το 37,1% των προγραμμάτων και ως β' υποθέμα το 40% των προγραμμάτων.

Τα προγράμματα, των οποίων κύριο θέμα είναι οι διαταραχές της οικολογικής ισορροπίας και τα χρήζοντα αμέσου επεμβάσεως περιβαλλοντικά προβλήματα εκπροσωπούν μόλις το 2,9%, ποσοστό όμως που ανέρχεται στο 5,2% ως α' υποθέμα του προγράμματος και σε 9,4% ως β' υποθέμα.

Τέλος, η σύσταση και δραστηριοποίηση ομάδων περιβάλλοντος στα πλαίσια του σχολείου με περιεχόμενο του προγράμματος την συλλογή π.χ υλικών προς ανακύκλωση, εκπροσωπεί ως κύρια και αυτόνομη δράση το 5,1% των προγραμμάτων, όμως ως πρακτική εφαρμογή, συμπληρωματική του βασικού θέματος, παρουσιάζει υψηλότερα ποσοστά, αποτελώντας το α' υποθέμα για το 12,9%των προγραμμάτων και το β' υποθέμα για το 11,8% αντιστοίχως.

Πίνακας 2. Ποσοστιαία Διάρθρωση Προγραμμάτων κατά Θεματική Ενότητα

Αντικείμενο

Κυρίως Θέμα

Α' Υποθέμα

Β' Υποθέμα

Ανθρωπογενές

62,3

44,8

38,8

Φυσικό

29,7

37,1

40,0

Οικολογικές Διαταραχές

2,9

5,2

9,4

Δράσεις Περιβ/κών. Ομάδων

5,1

12,9

11,8

 

Τα προαναφερόμενα ποσοστά διαφοροποιούνται, εάν υπολογισθούν με σταθμισμένο συντελεστή σε ενιαία βάση. Η υπόθεση εργασίας που οδηγεί σ’ αυτόν τον υπολογισμό χρησιμοποιεί ως συντελεστή στάθμισης :

για το κυρίως θέμα = 3

για το α' υποθέμα = 2

για το β' υποθέμα = 1

 

Διαμορφώνεται έτσι, κατά θεματική κατηγορία, η βαθμολογία σε απόλυτους αριθμούς και στα αντίστοιχα ποσοστά, ως εξής:

Ανθρωπογενές περιβάλλον

= 315,3

52,55%

Δομή/Διαχείρηση/Λειτουργία Φυσικού Περιβαλ.

= 203,3

33,88%

Δράσεις Περιβαλλοντικών Ομάδων

= 52,9

8,82%

Οικολογικές Διαταραχές

= 28,5

4,75%

 

Διάγραμμα 4. Κατανομή Προγραμμάτων κατά Θεματική Ενότητα

Συσχετίζοντας το έτος υλοποίησης κάθε προγράμματος με το θεματικό αντικείμενό του, παρατηρούμε ότι διαχρονικά αυξάνεται το σχετικό μερίδιο των προγραμμάτων που αφορούν το Φυσικό περιβάλλον εν σχέσει με τα προγράμματα που αφορούν το Ανθρωπογενές, ανεξαρτήτως του ότι σε απόλυτο μέγεθος τα τελευταία παραμένουν περισσότερα. Συγκεκριμένα, η ποσοστιαία σύνθεση των υλοποιηθέντων κατά το 1991 προγραμμάτων είναι : 74% τα αφορώντα το ανθρωπογενές περιβάλλον και 21,7% το φυσικό , ενώ για το1994 τα σχετικά ποσοστά διαμορφώνονται σε 63,2% και 34,7% αντιστοίχως. Συνυπολογιζομένου του ότι τα εξεταζόμενα σχολεία είναι στην Ανατολική Αττική, όπου εύλογο είναι να ιεραρχούνται υψηλότερα τα αφορώντα το ανθρωπογενές περιβάλλον θέματα, η σταδιακή μεταστροφή της θεματολογίας προς το φυσικό περιβάλλον απηχεί τη γενικότερη κοινωνική τάση για περισσότερη ενασχόληση με την απειλούμενη ισορροπία των οικοσυστημάτων.

 

Διάγραμμα 5. Εμβέλεια Υλοποιηθέντων Προγραμμάτων

Τέλος, όσον αφορά την εμβέλεια των υλοποιηθέντων προγραμμάτων Π.Ε., τα 27 απ’ αυτά (ποσοστό 19,6%) είχαν πεδίο αναφοράς το ίδιο το σχολείο, τα 51 προγράμματα (ποσοστό 37%) τη γύρω γειτονική περιοχή και τα 60 (ποσοστό 43,5%) είχαν ευρύτερο ανεξάρτητο και συνολικότερο πεδίο αναφοράς.

 

4. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

 

1.2. ΔΟΜΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

1.      ΚΛΙΜΑ

2.      ΕΔΑΦΟΣ

3.      ΧΛΩΡΙΔΑ

4.      ΠΑΝΙΔΑ

5.      ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ

6.      ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ-ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΕΣ

7.      ΡΟΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

8.      ΤΡΟΦΙΚΑ ΠΛΕΓΜΑΤΑ

9.      ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ

2.0.

2.1. ΔΑΣΗ

2.2. ΠΟΤΑΜΙΑ-ΡΕΜΑΤΑ

2.3. ΑΚΤΕΣ

2.4. ΝΕΡΟ

2.5. ΛΙΜΝΗ

2.6. …

3.4.5 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ (ΜΕΣΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΜΕΣΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΟΙΚΙΣΜΟΙ Κ.Λ.Π )

3.1. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ-ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ

3.2. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

3.3. ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

3.4. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

3.5.ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΣΤΑΘΜΟΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ, ΦΙΛΤΡΑ, ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ Κ.Λ.Π.)

3.6. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ

3.7. ΑΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ

3.8. ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

3.9. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ-ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ-ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

1.      ΑΓΡΟΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ-ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ-ΧΗΜΙΚΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ

2.      ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ-ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

3.      ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΠΙΟΥ

4.      ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

5.      ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

6.      ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

7.      ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

8.      ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

9.      ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

10.  ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

5.0. …

5.1. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

5.2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

5.3. …

6.7. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

6.1. ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΕΡΑ-ΥΔΑΤΩΝ-ΕΔΑΦΟΥΣ

6.2. ΒΙΟΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ

6.3. ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ

6.4. ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ

6.5. ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ

6.6. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ(ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ, ΣΕΙΣΜΟΙ, ΕΚΡΗΞΕΙΣ ΗΦΑΙΣΤΕΙΩΝ, ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ )

6.7. ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ-ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΞΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ

6.8. ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ

6.9. ΥΠΕΡΒΟΣΚΗΣΗ-ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ

7.0. ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ

7.1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ/ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

7.2. ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

7.3. ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ

7.4. ...