Ο φάκελος περιέχει, ενημερωμένη (2001),
την ύλη του Τόμου:
“ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ"
Ομάδα Περιβάλλοντος ΙΑΑΚ / ΕΚΚΕ
Μεσογείων 14 - 18, 115 27 Αθήνα
Τηλ: 7489131-5 (εσωτ. 505), 7780118
Fax: 7488435
Web
page: http://www.ekke.gr/estia/
e-mail:
ktsaki@ekke.gr
ISBN 960-7093-60-7
COPYRIGHT1998
ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ
Χωρίς
διάχυση της πληροφόρησης, δίχως την έγκαιρη ενημέρωση και με καχεκτικές την
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και την αντίστοιχη ευαισθητοποίηση των πολιτών,
είναι αδύνατον να δρομολογηθεί αυτό που ονομάσθηκε «Αειφόρος» ή «Βιώσιμη Ανάπτυξη».
Ανάπτυξη δηλαδή, που σέβεται την οικολογική ισορροπία και προωθεί τη βελτίωση
της Ποιότητας Ζωής.
Η
Πολιτεία, που έχει και την κύρια ευθύνη, καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για
την αντιμετώπιση των προβλημάτων, την υφή των οποίων όλοι μας γνωρίζουμε.
Οι
στόχοι, βέβαια, είναι σαφείς και όχι άλλοι από την προστασία, διατήρηση και
ανάδειξη του οικολογικού και πολιτισμικού αποθέματος της χώρας.
Βασικοί
πρωταγωνιστές του εθνικού σχεδιασμού για ουσιαστική ανταπόκριση στις αρχές
του Ρίο ΄92 αλλά και του 5ου Προγράμματος Δράσης της Ε.Ε για το
Περιβάλλον, είναι, αυτονόητα, αφ' ενός οι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι
πολίτες, αφ 'ετέρου μία από τις πιο προωθημένες μορφές συλλογικής έκφρασής
τους οι Μη Κυβερνητικές Περιβαλλοντικές και Οικολογικές Οργανώσεις (M.Κ.Π.Ο).
Οι
M.Κ.Π.Ο, με πανελλήνια, τοπική ή και διεθνή εμβέλεια
και δράση, συμβάλλουν αποφασιστικά στην καλύτερη διαχείριση του Περιβάλλοντος
και στη μεγιστοποίηση των συναφών πρωτοβουλιών όλων μας.
Αν
σε μερικά ζητήματα αποκλίνουν οι απόψεις τους από εκείνες των αρμόδιων Υπηρεσιών
(κρατικών, δημοτικών, περιφερειακών, νομαρχιακών κλπ.), αυτό δεν αποτελεί
εμπόδιο αλλά προωθητική δύναμη για την επίτευξη καλυτέρων αποτελεσμάτων. Σε
κάθε περίπτωση, η δημιουργική συναίνεση είναι επιθυμητή αλλά και κατακτάται
μόνο μετά από ειλικρινείς και καλοπροαίρετες συντονισμένες προσπάθειες. Πάντως,
οι βασικοί στόχοι, όπως και στην αρχή αναφέρθηκε, σαφώς συμπίπτουν.
Η
πρόταση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και ειδικότερα του Ινστιτούτου
Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας, για πλήρη καταγραφή των M.Κ.Π.Ο, υιοθετήθηκε αμέσως από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και
Δημοσίων Έργων. Το ΥΠΕΧΩΔΕ ζήτησε μάλιστα να συμπεριληφθεί στο έργο και η
καταγραφή των Φορέων, που ασχολούνται, άμεσα ή έμμεσα, και με την Προστασία
του Περιβάλλοντος (Υπουργεία, διάφορες Υπηρεσίες, Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις,
Δήμοι, Α.Ε.Ι, κλπ.).
Η
εργασία που παρουσιάζεται τώρα, με εξασφαλισμένη την ηλεκτρονική πρόσβαση
κάθε ενδιαφερόμενου στα δημοσιοποιημένα στοιχεία της, αναμένεται:
·
να καταστήσει ευρύτερα γνωστή την
παρουσία αλλά και το γόνιμο έργο των M.Κ.Π.Ο.
·
να διευκολύνει την οριζόντια συνεννόηση
των M.Κ.Π.Ο, μεταξύ τους.
·
να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη
συνεργασία κρατικών φορέων και M.Κ.Π.Ο.
·
να ενθαρρύνει τους πολίτες σε πιο
ενεργό συμμετοχή στα θέματα που τους αφορούν, με ιδιαίτερη προτεραιότητα σε
εκείνα του Περιβάλλοντος και της Οικολογίας.
Προφανώς,
η ουσιαστική προσέγγιση της «Βιώσιμης Ανάπτυξης» θέλει δουλειά πολλή.
Κάθε
επιμέρους προσπάθεια, για την επίτευξη της, κατοχυρώνει και το πάντα επίκαιρο
σύνθημα, που περίπου λέει:
«τον
κόσμο μας δεν τον έχουμε κληρονομήσει από τις προηγούμενες γενιές, τον έχουμε
δανειστεί από τις μελλοντικές».
Τα
λάθη ή τα όποια κενά δεν θα έπρεπε να μειώσουν την αξία της συνολικής δουλειάς,
που με περισσή επιμέλεια ολοκλήρωσαν τα στελέχη του Ε.Κ.Κ.Ε. Ίσως μάλιστα,
εκτός των άλλων, αποτελούν και θαυμάσια ευκαιρία και πρόκληση για τη βελτίωση
και συμπλήρωσή της προσεχώς.
Ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ
ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΛΙΩΤΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Η συνεργασία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)
με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων έχει μακρά προϊστορία.
Κατά την τελευταία εικοσαετία, η συνεργασία αυτή επικεντρώθηκε στις εξής θεματικές
ενότητες:
1. Στεγαστικό ζήτημα
Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη δεκαετία του ΄80 το ΕΚΚΕ συνεργάστηκε
με το τότε ΥΧΟΠ, το οποίο χρηματοδότησε μεγάλης εμβέλειας έρευνα διάρκειας
περίπου 10 ετών. Στη συνέχεια, στα μέσα της δεκαετίας του '90 η συνεργασία
επεκτάθηκε και στο ζήτημα της παραθεριστικής κατοικίας.
2. Σεισμόπληκτοι
Από το 1995 εγκαινιάζεται μια νέα περίοδος συνεργασίας, η οποία
συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με επίκεντρο τα προβλήματα των σεισμοπλήκτων , ειδικότερα
το στεγαστικό πρόβλημα. Στο πλαίσιο αυτό χρηματοδοτήθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ τρεις
έρευνες, εκ των οποίων η τελευταία χρηματοδοτείται από τον Οργανισμό Αντισεισμικού
Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ).
3.
Περιβάλλον
Επίσης, από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 αρχίζει ένας νέος
κύκλος συνεργασίας με επίκεντρο το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΚΚΕ,
και συγκεκριμένα, η Ομάδα Περιβάλλοντος του Ινστιτούτου Αστικής και Αγροτικής
Κοινωνιολογίας με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Κώστα Τσακίρη πραγματοποίησε
έρευνα για τις Μη Κυβερνητικές Οικολογικές -Περιβαλλοντικές Οργανώσεις (ΜΚΟ-ΠΟ)
και τους φορείς που σχετίζονται με το περιβάλλον. Στη συνέχεια, η Ομάδα Περιβάλλοντος
προχώρησε σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς στην περιβαλλοντική
εκπαίδευση (Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια), σε συνεργασία με το Σωματείο Ξεναγών
για τη διερεύνηση του βαθμού καθαριότητας των αρχαιολογικών χώρων, σε συνεργασία
με τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς με στόχο τη συνέκδοση βιβλίων για το περιβάλλον,
τα οποία διανέμονται δωρεάν σε χρήστες και ενδιαφερόμενους.
Επιπλέον, από το 2000 πραγματοποιείται διακρατική συνεργασία με τη Σερβία
και τη Ρουμανία με αντικείμενο τις ΜΚΟ-ΠΟ και τους περιβαλλοντικούς φορείς
(υλοποίηση προγράμματος DAC/ΥΠΕΧΩΔΕ).
Η συνεργασία με το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν περιορίζεται σε ερευνητικούς και επιστημονικούς
στόχους μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων ερευνών, αλλά επεκτείνεται στη δυνατότητα
συμβολής του ΕΚΚΕ στη χάραξη πολιτικής μέσα από προτάσεις που τεκμηριώνονται
στη βάση των εκάστοτε ερευνητικών πορισμάτων. Ο στόχος αυτός δεν αφορά, βέβαια,
μόνο τη συνεργασία μας με το ΥΠΕΧΩΔΕ, αλλά όλους τους δημόσιους φορείς που
εμπλέκονται στη χάραξη κοινωνικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό είναι ευνόητη
η βαρύνουσα σημασία μιας άριστης συνεργασίας με τα αρμόδια στελέχη των συνεργαζόμενων
φορέων. Σε όλη τη διάρκεια της εικοσαετούς συνεργασίας μας με το ΥΠΕΧΩΔΕ,
η συνεργασία αυτή ήταν απόλυτα επιτυχής. Ειδικότερα, για θέματα περιβάλλοντος
απευθύνουμε τις πιο θερμές μας ευχαριστίες προς τον κ. Δημήτρη Τσίρο, το συνομιλητή
μας στο ΥΠΕΧΩΔΕ, που συνέβαλε κάθε φορά αποφασιστικά στην
ευόδωση των εργασιών μας στον τομέα αυτό.
Η εργασία που παρουσιάζουμε εδώ αφορά την ενημέρωση της βάσης δεδομένων για
τους Περιβαλλοντικούς Φορείς, η οποία ανταποκρίνεται στα διαθέσιμα στοιχεία
για το τέλος του 2000 και αποτελεί τη συνέχεια της βάσης δεδομένων που καταρτίστηκε
για πρώτη φορά το 1996. Ελπίζουμε ότι συμβάλλουμε, έτσι, στην ενημέρωση και
επικοινωνία των ενδιαφερομένων στο χώρο του περιβάλλοντος.
Αναστασία Κουβέλη
Αναπληρώτρια Διευθύντρια ΙΑΑΚ
Αθήνα, Απρίλιος 2001
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ι. Γενικά
Η
αρχική "Καταγραφή των Φορέων που έχουν σχέση με το Περιβάλλον" πραγματοποιήθηκε
κατά το χρονικό διάστημα από 15/9 έως 31/12/96 (τμήμα του πρώτου κατ' ανάθεση
Προγράμματος από το ΥΠΕΧΩΔΕ).
Η
πρώτη ενημέρωση της Β.Δ. των ΜΚΟ-ΠΟ πραγματοποιήθηκε μέχρι τον Απρίλιο 1998
(τμήμα του δεύτερου κατ' ανάθεση Προγράμματος από το ΥΠΕΧΩΔΕ).
Η
πρώτη ενημέρωση της Β.Δ. των Φορέων πραγματοποιήθηκε με αυτοχρηματοδότηση
από το ΕΚΚΕ κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 1999.
Η
δεύτερη ενημέρωση πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα Ιούλιος 2000 – Φεβρουάριος
2001 παράλληλα με την υλοποίηση του Προγράμματος DAC/ΥΠΕΧΩΔΕ "Δημιουργία «Εστιών Περιβαλλοντικής Πληροφόρησης» για Φορείς
Προστασίας & Διαχείρισης του Περιβάλλοντος σε Βαλκανικές χώρες για θέματα
Περιβαλλοντικής Πολιτικής και Διοίκησης".
ΙΙ. Σύνθεση της Ομάδας Περιβάλλοντος του ΙΑΑΚ
Την
ερευνητική ομάδα αποτελούν:
·
Τσακίρης Κων/νος, οικονομολόγος - περιφερειολόγος,
υπεύθυνος Ομάδας
·
Σακελλαρόπουλος Κων/νος, οικονομολόγος -
πολεοδόμος, υπεύθυνος μηχανογραφικής-ηλεκτρονικής επεξεργασίας.
·
Θεοδωρόπουλος Κων/νος, οικονομολόγος, υπεύθυνος
για την ανάλυση στατιστικών αποτελεσμάτων
·
Παλληκάρη Μαργαρίτα, πολιτολόγος, υπεύθυνη
για τον έλεγχο του συλλεχθέντος υλικού, την εισαγωγή στοιχείων στον Η/Υ και
τη γραμματειακή υποστήριξη.
Στη συλλογή και ταξινόμηση του υλικού συνέβαλαν οι εξωτερικοί συνεργάτες Λιναρδή
Τασούλα, Αστάρα Όλγα και Οικονομάκος Πέτρος.
ΙΙΙ. Σχετικά με την νέα ενημέρωση
Η
αρχική καταγραφή είχε πραγματοποιηθεί με τη συμπλήρωση "φόρμας"
από τον κάθε Φορέα και με την αποδελτίωση των Προγραμμάτων Σπουδών των Σχολών.
Η πρώτη ενημέρωση πραγματοποιήθηκε με επίσκεψη σε ορισμένους Φορείς ή με τηλεφωνική
συνεννόηση και fax εφ' όσον υπήρχε πρόσθεση ή αλλαγή στα "Αντικείμενα
- Αρμοδιότητες". Έγιναν, επίσης, προσθέσεις και διορθώσεις λαθών που
υπήρχαν στην πρώτη έκδοση, ενώ τα Κεφάλαια "Νομαρχίες", "Δήμοι",
"Δημοτικές-Διαδημοτικές Επιχειρήσεις" συμπτύχθηκαν στο Κεφάλαιο
"Αυτοδιοίκηση" με διάκριση ανά Περιφέρεια και Νομό.
Η
δεύτερη ενημέρωση πραγματοποιήθηκε επίσης με τηλεφωνική συνεννόηση ή fax.
Σημαντική
βοήθεια ήταν η παραχώρηση από την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και
Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) του καταλόγου των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων
(ΕΕΛ) και καταλόγου των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) από τον
αρμόδιο τομέα (Τομέας Ανάπτυξης, υπεύθυνος: κ. Σκουμπούρης Ιωάννης).
Επίσης
σημαντική ήταν η βοήθεια από το αρμόδιο τμήμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος,
Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με την παραχώρηση καταλόγου των Χώρων Υγειονομικής
Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ).
Οι
παραπάνω πληροφορίες διασταυρώνονταν κατά την τηλεφωνική επικοινωνία. Οποιεσδήποτε
διαφορές ή λάθη βαρύνουν την Ομάδα Περιβάλλοντος. Στις ονομασίες των Δήμων
και Κοινοτήτων τηρήθηκε ό,τι είναι γραμμένο στο ΦΕΚ 244 / 4-12-97.
Πιστεύουμε
ότι ο συγκεκριμένος Οδηγός πέρα από τυχόν ελλείψεις και αδυναμίες που μπορεί
εσείς να εντοπίσετε (και για τις οποίες είναι ευπρόσδεκτο κάθε σχόλιο) συμβάλλει
με το τρόπο του στην αναγκαία πληροφόρηση σχετικά με τα ευαίσθητα θέματα της
προστασίας του Περιβάλλοντος.
Ο υπεύθυνος της Ομάδας Περιβάλλοντος
Κώστας
Τσακίρης