Αυτοκίνητο και Πόλη

Η έρευνα εντάσσεται σε Πρόγραμμα της ΧΙΙ Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης TSER (Στοχοθετημένη Κοινωνικο-οικονομική Έρευνα). Έχει σχεδιαστεί για να εξετάσει το πρόβλημα του αυτοκινήτου στην πόλη με όρους περιβαλλοντικής αειφορίας και κοινωνικού αποκλεισμού. Οι συγκεκριμένες πόλεις που διερευνούνται στο πρόγραμμα είναι: Δουβλίνο, Αθήνα, Ελσίνκι και Μπολόνια. Η έρευνα θα προτείνει διάφορα σενάρια για την μελλοντική πολιτική της Ε.Ε. Υπεύθυνη είναι ομάδα Κοινωνιολόγων από το Τμήμα Κοινωνιολογίας του Κολεγίου Τρίνιτι του Δουβλίνου. Η έρευνα άρχισε τον Φεβρουάριο του 1998 και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2000.

Σύνθεση της Ομάδας

Συντονιστής της έρευνας είναι ο Δρ. James Wilkham καθηγητής κοινωνιολογίας στο Κολέγιο Τρίνιτι του Δουβλίνου (TCD).

Στην ομάδα του TCD συμμετέχουν ακόμα η Δρ.. Hilary Tovey καθηγήτρια κοινωνιολογίας και η υποψήφια διδάκτωρ Maria Lohan ερευνήτρια με αποκλειστική απασχόληση.

Οι συνεργαζόμενοι ερευνητικοί φορείς είναι:

Ειδικότερα στην Ελληνική Ομάδα έργου συμμετέχουν και οι:

Δραστηριότητες της Ομάδας

Συμμετοχή στην Ομάδα Ειδικών

Το ζήτημα του αυτοκινήτου στην πόλη είναι ένα πολυδιάστατο πρόβλημα και απαιτεί τη συνεργασία διαφορετικών ειδικοτήτων που άπτονται αντικειμένων όπως η τεχνολογία, η δημόσια υγεία και οι κοινωνικές επιστήμες. Έχει δημιουργηθεί μια τέτοια ομάδα από τις διάφορες Σχολές του κολεγίου Τρίνιτι και προβλέπεται να συγκαλεί συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης κάθε 4-5 μήνες κατά τη διάρκεια της έρευνας. Η πρώτη συνάντηση έγινε στις 2 Ιουνίου 1997.

Τυπολογία της Εξάρτησης από το Αυτοκίνητο στις Ευρωπαϊκές Πόλεις.

Προς το παρόν εργαζόμαστε πάνω σε μια εμπειρικά θεμελιωμένη τυπολογία του αυτοκινήτου αξιοποιώντας τις υπάρχουσες κοινωνικές στατιστικές (όπως δημογραφική δομή, δείκτες ιδιόκτητων αυτοκινήτων και χρήσης τους, τρόποι μετακίνησης, κυκλοφοριακή συμφόρηση, δείκτες ρύπανσης και χωρικές δομές. Αποβλέπουμε έτσι στο να εστιαστούμε σε μερικές από τις μεταβλητές της εξάρτησης από το αυτοκίνητο σε τοπικό και συνολικό επίπεδο. Προσδοκούμε να φτάσουμε στην επεξεργασία δεδομένων σε επίπεδο πόλης και όχι μόνο στο σύνολο της χώρας.

Επισκόπηση Βιβλιογραφίας

Σκοπός της επισκόπησης της βιβλιογραφίας είναι ο εντοπισμός των μελετών εκείνων που επιτρέπουν τη διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ αυτοκινήτου και κοινωνικού αποκλεισμού/ κοινωνικής συνοχής στην πόλη.

Όσον αφορά την Ελληνική Ομάδα η συλλογή του απαιτούμενου βιβλιογραφικού υλικού έχει ολοκληρωθεί σε πρώτη φάση και περιλαμβάνει:

Τα επόμενα βήματα, από μεθοδολογικής σκοπιάς, για την ολοκλήρωση του ερευνητικού προγράμματος προβλέπεται να είναι:

  1. Η μελέτη δύο συγκεκριμένων περιπτώσεων (case studies) κατά εθνική ομάδα, από τις οποίες η μεν μία θα αφορά εκτελούμενο έργο μεγάλης εμβέλειας στον τομέα μεταφορών στην πόλη που συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των οδικών μετακινήσεων, συγκεκριμένα για την ελληνική ομάδα, η κατασκευή του Μετρό), η δε άλλη θα αφορά έργο που διευκολύνει την κυκλοφορία των αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης (συγκεκριμένα η κατασκευή υπόγειου χώρου στάθμευσης στην πλατεία Κοτζιά).
    Κατά τη διερεύνηση αυτών των περιπτώσεων θα πραγματοποιηθούν συνεντεύξεις τόσο με στελέχη των υπεύθυνων κατά περίπτωση φορέων υλοποίησης (Αττικό Μετρό και Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων αντίστοιχα), όσο και με πληροφοριοδότες - κλειδιά, στελέχη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με     συναφείς προς τα έργα ειδικότητες (πολεοδόμους, συγκοινωνιολόγους, χωροτάκτες και εντεταλμένα, για την άσκηση πολιτικής στο συγκεκριμένο τομέα, διοικητικά στελέχη). Θα επιδιωχθεί να εκπροσωπηθεί όλο το φάσμα των απόψεων και θα καταγραφούν τυχόν αντιτιθέμενες απόψεις.
  2. Η διεξαγωγή επιτόπιας έρευνας σε κατοίκους των πόλεων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Συγκεκριμένα θα πραγματοποιηθούν ημι-δομημένες συνεντεύξεις σε αντιπροσωπευτικό δείγμα της τάξης των 150 ατόμων, τουλάχιστον, ανά πόλη.
    Ειδικότερα στην Αθήνα η έρευνα θα διεξαχθεί σε τρεις επιλεγμένες περιοχές με ιδιαίτερα και διαφορετικά μεταξύ τους κοινωνικά χαρακτηριστικά (50 συνεντεύξεις κατά περιοχή). Κύρια ζητούμενα της επιτόπιας έρευνας είναι:

Η έρευνα θα περιλαμβάνει συμμετοχική παρατήρηση των συνθηκών μετακίνησης των κατοίκων της πόλης και θα επιδιώξει να αποτυπώσει τον τρόπο λειτουργικής ένταξης των οδικών μεταφορών στον κοινωνικό ιστό
  1. Η σύνθεση των στοιχείων που έχουν ήδη συλλεγεί και αναλυθεί, καθώς και των πορισμάτων της έρευνας (στα δύο επίπεδα που προαναφέρθηκαν) θα οδηγήσει στη σύνταξη των επιμέρους εθνικών εκθέσεων και στη συγκριτική ανάλυση των δεδομένων με τον εντοπισμό ομοιοτήτων και διαφορών, φιλοδοξώντας να συμβάλει στον σχεδιασμό της πολιτικής μεταφορών του συνόλου της Ε.Ε.

e-mail: ksakel@ekke.gr