I. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΩΝ

Εδώ παρουσιάζονται τα πορίσματα της έρευνας κατά επί μέρους διερευνηθείσα παράμετρο. Διευκρινίζεται ότι ο αριθμός των απαντήσεων είναι διαφορετικός κατά ερώτηση και κατά συνέπεια τα εμφανιζόμενα ποσοστά αφορούν κάθε φορά διαφορετικό σύνολο απαντησάντων.

Οι 54 κινηματογράφοι (49 στην Αττική και 5 στη Θεσσαλονίκη) πρωτολειτούργησαν μεταξύ των ετών 1958 και 1974, περίοδο που θεωρείται από τις πλέον ανθηρές για το θεσμό των θερινών κινηματογράφων.

Έκτοτε ο ρυθμός δημιουργίας θερινών κινηματογράφων μειώνεται συνεχώς. 11 κινηματογράφοι πρωτολειτούργησαν μεταξύ των ετών 1975 - 1986 και μόλις 7 μεταξύ των ετών 1987 - 93.

4 κινηματογράφοι λειτουργούν με την ίδια διεύθυνση που ξεκίνησαν μεταξύ

των ετών 1941 - 57. Σε 28 κινηματογράφους η διεύθυνση έχει αναληφθεί μεταξύ

των ετών 1958 - 74 και σήμερα παραμένει η ίδια, σε 26 έχει αναληφθεί μεταξύ

των ετών 1975 - 86, ενώ σε 40 κινηματογράφους (34 Αττική + 6 Θεσσαλονίκη) είτε υπάρχει αλλαγή διεύθυνσης, είτε ίδρυση νέας μονάδος μεταξύ των ετών 1987 - 93.

Ο χώρος χαρακτηρίζεται πολύ καλός σε 11 περιπτώσεις (όλες στην Αθήνα), καλός σε 49 (45 αθηναϊκά) και μέτριος σε 25 (οι 6 στην Θεσσαλονίκη).

67 κινηματογράφοι (57 Α +10 Θ) ευρίσκονται στο εμπορικό κέντρο της πόλης (ή συνοικίας, αντιστοίχως), 69 (59 Α +10 Θ) γειτονεύουν με την πλατεία της περιοχής.

Κοντά σε 85 (75 Α +10 Θ) κινηματογράφους υπάρχουν και άλλοι χώροι διασκέδασης (ταβέρνες, bar, κλπ).

Το parking κοντά σε κινηματογράφο χαρακτηρίζεται εύκολο σε 77 περιπτώσεις (58 κεντρικοί κινηματογράφοι και 19 απόκεντροι), ενώ δύσκολο χαρακτηρίζεται σε 18 περιπτώσεις.

76 από τους κινηματογράφους λειτουργούν σε ισόγειο χώρο, ενώ 12 σε ταράτσες.

Ο περιβάλλων χώρος είναι τελείως ελεύθερος από κτίσματα σε 41 (34 +7) περιπτώσεις, έχει κτίρια στη μια πλευρά του σε 13, από δύο πλευρές σε 15, ενώ σε 19 περιπτώσεις (15 +4) περικλείεται από κτίρια στις 3 πλευρές του.

Όσον αφορά την έκταση του οικοπέδου :

14 κινηματογράφοι έχουν συνολικό εμβαδόν κάτω των 400 τ.μ

14 κινηματογράφοι έχουν συνολικό εμβαδόν 400 τ.μ

12 κινηματογράφοι έχουν συνολικό εμβαδόν μεταξύ 400 - 600 τ.μ

13 έχουν συνολικό εμβαδόν 600 τ.μ, ενώ 29 είναι σαφώς μεγαλύτεροι με εμβαδόν μεταξύ 600 - 1000 τ.μ και 5 ακόμη μεγαλύτεροι (άνω των 1000 τ.μ).

Εμφανώς μικρότεροι είναι οι χώροι των κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης, όπου κανείς δεν υπερβαίνει τα 700 τ.μ, ενώ 6 από τους 11 έχουν εμβαδόν μεταξύ 300 και 400 τ.μ. Στην Αττική παρουσιάζεται μεγαλύτερη διασπορά, όσον αφορά στην ευρυχωρία με :

Αντιστοίχως ο αριθμός των καθισμάτων είναι συνήθως μεταξύ 300 - 450 θέσεων (σε 56 κινηματογράφους) ποσοστό 58,3%, με ισοκατανεμημένους τους υπόλοιπους κινηματογράφους σε μικρούς (21 κάτω των 300 θέσεων - 21,9%) και μεγαλύτερους (19 άνω των 450 θέσεων - 19,8%).

Οι Αθηναϊκοί κινηματογράφοι είναι εμφανώς μεγαλύτεροι, γεγονός που αποτυπώνεται στο ότι οι 17 μεγαλύτεροι είναι εκεί, ενώ αντιθέτως στη Θεσσαλονίκη οι 6 από τους 11 (54,5%) είναι μικρότεροι των 300 θέσεων.

41 κινηματογράφοι (34 Αθήνα και 7 Θεσσαλονίκη) έχουν τραπεζάκια, διάσπαρτα μεταξύ των καθισμάτων, ο αριθμός των οποίων κατά βάση κυμαίνεται μεταξύ 10 - 20 ανά κινηματογράφο.

Ο χώρος της οθόνης συχνά περιβάλλεται από πράσινο. Σε 26 περιπτώσεις (22 Α + 4Θ) τα φυτά είναι πολλά, σε 50 περιπτώσεις λίγα, ενώ σε 15 δεν υπάρχουν φυτά.

Στην αριστερή και δεξιά πλευρά υπάρχει περισσότερο πράσινο (χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 πλευρών), εφ’ όσον 52 κινηματογράφοι έχουν πολύ πράσινο, 34 λίγο και μόνον 7 καθόλου.

Ως έξοδος κινδύνου χρησιμοποιείται σε 44 περιπτώσεις έξοδος που υπάρχει από την πλευρά της οθόνης και σε 20 περιπτώσεις η ίδια η είσοδος.

Οι τουαλέτες συνήθως είναι αριστερά η δεξιά της εισόδου (σε 73 κινηματογράφους) ενώ σε 12 περιπτώσεις είναι δίπλα στην οθόνη.

Επίσης η θέση του bar είναι πλησίον της εισόδου σε 76 κινηματογράφους (63,5%) και μόνο σε 15 (16,5%) από την πλευρά της οθόνης.

Ο βαθμός ανανέωσης του εξοπλισμού ( ήχος, μηχανή προβολής, bar ) δεν παρουσιάζει διαφοροποιήσεις συσχετιζόμενες με το έτος ανάληψης της δ/νσης

του κινηματογράφου, δηλαδή ανεξαρτήτως παλαιότητας κινηματογράφου και χρονολογίας ανάληψης της σημερινής δ/νσης οι αλλαγές παρουσιάζουν την ίδια εικόνα.

Από τη διασταύρωση του έτους κτήσης του εξοπλισμού (ήχος, μηχανή προβολής, bar) με τη χρονική περίοδο που η σημερινή δ/νση ανέλαβε κάθε κινηματογράφο, προκύπτουν παρόμοια ποσοστά εν σχέσει με τα αντίστοιχα των απλών κατανομών. Οι μικρές ποσοστιαίες αποκλίσεις οφείλονται στη διαφορά του συνολικού αριθμού των απαντησάντων και στις 2 σχετικές ερωτήσεις.

Ο εξοπλισμός του ήχου έχει αποκτηθεί προσφάτως (μεταξύ 1990 και 1994) από τους περισσότερους κινηματογράφους (62- ποσοστό 65,3%) στα πλαίσια ευρύτερων βελτιώσεων και ανακαινίσεων που έγιναν, κατά βάση από τους επιχειρηματίες που ανέλαβαν τη λειτουργία τους.

25 κινηματογράφοι προμηθεύτηκαν εξοπλισμό ήχου μεταξύ των ετών 1980-89 (ποσοστό 26,3%), ενώ 8 κινηματογράφοι διαθέτουν παλαιωμένο εξοπλισμό ήχου, αποκτηθέντα προ του 1980 (ποσοστό 8,4%).

Περισσότερο εκσυγχρονισμένοι είναι οι Αθηναϊκοί κινηματογράφοι (60 με πρόσφατο εξοπλισμό) έναντι των Θεσσαλονικιών (μόνον 2 κινηματογράφοι αντιστοίχως).

Στην ανανέωση του εξοπλισμού ήχου συντέλεσε σε σημαντικό βαθμό η ανάγκη ανταπόκρισης στις τεχνολογικές βελτιώσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στον τομέα αυτό, ενώ αντιθέτως η ανανέωση των μηχανών προβολής έγινε σε σαφώς μικρότερη κλίμακα.

Έτσι, 43 κινηματογράφοι (38 Α+5 Θ -ποσοστό 46,7%) απέκτησαν μηχανή προβολής μεταξύ 1990 - 94, 30 κινηματογράφοι διατήρησαν μηχανήματα με έτος κτήσης μεταξύ 1980 - 89 (ποσοστό 32,6%), ενώ 19 κινηματογράφοι (ποσοστό 20,7%) έμειναν με τις παλαιωμένες μηχανές προβολής (έτος κτήσης προ του 1980). Πρέπει να διευκρινισθεί ότι αρκετοί κινηματογράφοι δεν ανανέωσαν μεν τις μηχανές προβολής, τις μετασκεύασαν όμως έτσι ώστε να λειτουργούν με «λυχνίες». Εάν η προμήθεια μεταχειρισμένων μηχανημάτων με «λυχνία¨ συνυπολογισθεί στην ανανέωση των μηχανών προβολής, τότε η ποσοστιαία κατανομή νέων και παλαιών μηχανών γίνεται 51,5% και 48,5% αντιστοίχως.

Η διαπίστωση που προκύπτει και από άλλες ενδείξεις για το σημαντικό ρόλο που παίζει το καλά οργανωμένο bar στην λειτουργία των θερινών κινηματογράφων επιβεβαιώνεται από την έρευνα, καθότι 54 κινηματογράφοι (ποσοστό 62,1%) προχώρησαν σε βελτίωση των υποδομών και του εξοπλισμού του bar μεταξύ των ετών 1990 - 94. Για 24 κινηματογράφους (27,6 %) ο εξοπλισμός του bar παραμένει ίδιος από τα έτη 1980 - 89 και για 9 κινηματογράφους (10,3%) ακόμη παλαιότερος (με έτος κτήσης προ του 1980).

Τα προσφερόμενα προϊόντα φαίνεται να παραμένουν σε γενικές γραμμές ίδια, με τα αναψυκτικά και τυποποιημένα προϊόντα (chips, παγωτά κλπ) να εκπροσωπούν το 89,7%.

6 κινηματογράφοι (ποσοστό 6,2%) προσφέρουν και μεζεδάκια παρασκευής τους ενώ 4 κινηματογράφοι έχουν οργανωμένο bar με αλκοολούχα ποτά.

Όσον αφορά στο απασχολούμενο προσωπικό των θερινών κινηματογράφων, η εικόνα παρουσιάζεται ως εξής κατά θέσεις εργασίας:

1. Ο μηχανικός προβολής είναι συνήθως τεχνικός με έμμισθη θέση. Αυτό συμβαίνει σε 75 κινηματογράφους (77,3%), ενώ σε 22 κινηματογράφους (ποσοστό 22,7%) κάποιο μέλος της οικογένειας που λειτουργεί και διαχειρίζεται τον κινηματογράφο, εκτελεί χρέη μηχανικού προβολής. Η κατάσταση αυτή δεν εμφανίζει διαφοροποιήσεις μεταξύ Αττικής και Θεσσαλονίκης.
2. Αντιθέτως ο ταμίας είναι συχνότερα μέλος της οικογένειας σε 57 κινηματογράφους, (ποσοστό 58,8%), ενώ είναι υπάλληλος ,συνήθως επιφορτισμένος και με άλλα καθήκοντα , σε 40 κινηματογράφους (ποσοστό 41,2%). Και εδώ δεν έχουμε σημαντική διαφοροποίηση κατά περιοχή, με ισοκατανεμημένες τις περιπτώσεις στην Θεσσαλονίκη (50% - 50%).
3. Η καθαρίστρια είναι συνήθως υπάλληλος (σε 60 κινηματογράφους - ποσοστό 62,5%), ενώ είναι μέλος της οικογένειας στους υπόλοιπους36 κινηματογράφους (ποσοστό 37,5%). Στην Αττική και στην Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν διαφορές.
4. Την διαχείριση του bar είτε έχει ένα μέλος της οικογένειας (σε 47 κινηματογράφους - ποσοστό 49%) είτε κάποιος υπάλληλος (σε 35 κινηματογράφους - ποσοστό 36,5%). Εδώ εμφανίζεται και η περίπτωση ενοικίασης της εκμετάλλευσης του bar από τρίτο πρόσωπο και αυτό συμβαίνει σε 14 κινηματογράφους (ποσοστό 14,6%).

Η περίπτωση της ενοικίασης απαντάται σχεδόν αποκλειστικά στην Αττική (13 κινηματογράφοι), ενώ στην Θεσσαλονίκη μόνο σε ένα κινηματογράφο υπάρχει αυτή η σχέση.

Έντονες διαφοροποιήσεις σχετικά με το απασχολούμενο προσωπικό παρατηρούνται μεταξύ των οργανωμένων κινηματογραφικών εκμεταλλεύσεων και των αντίστοιχων οικογενειακού χαρακτήρα.

Συγκεκριμένα 41 από τους 44 οργανωμένες επιχειρήσεις (ποσοστό 93,2 %) απασχολούν έμμισθο μηχανικό προβολής, εν αντιθέσει με τις επιχειρήσεις οικογενειακού χαρακτήρα όπου το αντίστοιχο ποσοστό είναι 44,8 %.

Το ίδιο συμβαίνει στους ταμίες, όπου το 50% των απασχολουμένων στις οργανωμένες επιχειρήσεις είναι έμμισθοι, ενώ αντιθέτως το 100 % στις οικογενειακού τύπου είναι άμισθο μέλος της οικογένειας, όπως και στις καθαρίστριες με αντίστοιχα ποσοστά εμμίσθων 81,8% και 13,8%.

Τέλος, την διαχείριση του bar έχουν 25 υπάλληλοι (ποσοστό 56,8 %), στην πρώτη περίπτωση και μόνον 4 (ποσοστό 13,8%)στην δεύτερη.

Σχετικά με τον τρόπο εξασφάλισης των δικαιωμάτων προβολής της ταινίας, σε 60 κινηματογράφους (ποσοστό 63,2%) ο επιχειρηματίας αποδίδει προκαθορισμένο ποσοστό επί των εισπράξεων στον διανομέα. Σε 30 κινηματογράφους (ποσοστό 31,6%) υπάρχει σταθερή εφάπαξ τιμή ενοικίασης. ενώ σε 5 περιπτώσεις (ποσοστό 5,3%) ακολουθείται συνδυασμός των δύο προηγούμενων συστημάτων.

Στο συγκεκριμένο θέμα υπάρχει έντονη διαφοροποίηση μεταξύ Αττικής και Θεσσαλονίκης. 56 Αθηναϊκοί κινηματογράφοι (ποσοστό 65,9%) ακολουθούν τον τρόπο πληρωμής με ποσοστά, ενώ αντιθέτως το 60% των κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης πληρώνει σταθερή τιμή ενοικίασης.

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς και ο τρόπος εκμετάλλευσης του χώρου ποικίλλει κατά περίπτωση. 34 κινηματογράφοι (ποσοστό 35,8%) είναι ιδιοκτησία των επιχειρηματιών που τους εκμεταλλεύονται,57 κινηματογράφοι (ποσοστό 60%) είναι ενοικιασμένοι χώροι, είτε με προκαθορισμένη τιμή σε μηνιαία βάση (31 κινηματογράφοι), είτε με ποσοστά επί των εισπράξεων (26 κινηματογράφοι). Αξιοσημείωτη διαφοροποίηση εδώ αποτελεί ότι η ενοικίαση με ποσοστά αφορά μόνο κινηματογράφους της Αττικής (κανένα της Θεσσαλονίκης). Τέλος 4 κινηματογράφοι χρησιμοποιούν τον χώρο κατά ελεύθερη παραχώρηση και είναι Δημοτικοί κινηματογράφοι (3 στην Αττική και 1 στη Θεσσαλονίκη)

Όσον αφορά στην εκμετάλλευση του bar, 70 επιχειρηματίες (το 81,4%) το εκμεταλλεύονται οι ίδιοι, ενώ σε 16 περιπτώσεις (18,6 %) έχουμε καθεστώς υπενοικίασης. Και εδώ παρατηρείται απόλυτη υπεροχή στο φαινόμενο της υπενοικίασης στην περιοχή της Αττικής (15 κινηματογράφοι) έναντι της Θεσσαλονίκης (μόνο ένας).

Σημαντική πηγή λοιπών εσόδων αποτελούν οι διαφημιστικές πινακίδες, που συνεισφέρουν στα έσοδα 49 κινηματογράφων. 8 κινηματογράφοι δεν έχουν έσοδα από διαφημίσεις, ενώ για 42 κινηματογράφους το θέμα δεν διευκρινίζεται.

Στο χώρο των θερινών κινηματογράφων οργανώνονται (σε ορισμένες περιπτώσεις) και άλλου τύπου εκδηλώσεις (συνήθως παιδικές παραστάσεις, θέατρο σκιών και μουσικές εκδηλώσεις). Το φαινόμενο παρατηρείται εντονότερα στην Θεσσαλονίκη, όπου οργανώνονται εκδηλώσεις στους 5 από τους 11 κινηματογράφους, ενώ στην Αττική μόνο σε 6 κινηματογράφους.