(Πρόταση ΕΣΙ)

 

Το Ινστιτούτο Πολιτικών Ερευνών αποτελεί οργανικό τμήμα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) του μόνου δημόσιου θεσμού στην Ελλάδα που συγκεντρώνει, καταγράφει και αναλύει εμπειρικά δεδομένα για κρίσιμα κοινωνικά θέματα και προβλήματα της Ελληνικής κοινωνίας. Κατ’ εξοχήν αντικείμενο του Ινστιτούτου αποτελεί η μελέτη του «πολιτικού φαινομένου» και το συγκριτικό του πλεονέκτημα έγκειται στη μακροχρόνια ερευνητική του παράδοση και στην διεπιστημονική ερευνητική και εν γένει ευρύτερη επιστημονική εμπειρία των στελεχών του.

 

Η ταυτότητα του Ινστιτούτου διαμορφώνεται με βάση αφενός τα καταστατικά κείμενα (έκθεση σκοπιμότητας για την ίδρυση του ΙΠΕ, Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του ΕΚΚΕ, υπό έγκριση Οργανισμός του ΕΚΚΕ) και αφετέρου την ερευνητική κληρονομιά του Ινστιτούτου Πολιτικής Κοινωνιολογίας και τον παρόντα Στρατηγικό Σχεδιασμό.

 

Αντικείμενο του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών (ΙΠΕ) αποτελεί η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα στα πεδία της Πολιτικής Κοινωνιολογίας, της Πολιτικής Επιστήμης, της Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας, της Πολιτικής Επικοινωνίας και των Δημόσιων Πολιτικών, με τη χρήση ποιοτικών και ποσοτικών μεθόδων. Στα πεδία αυτά προστέθηκαν πρόσφατα η Πολιτική Ψυχολογία και η Πολιτική Οικονομία, καθώς η πρώτη συμβάλει στη διερεύνηση του πολιτικού σε πολλαπλά επίπεδα και η δεύτερη συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα της δημοκρατίας ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσεων. Σε αυτή τη βάση, η ερευνητική δραστηριότητα του Ινστιτούτου δομείται σε τρείς θεματικούς άξονες που αφορούν: 

• το Πολιτικό σύστημα, την πολιτική κουλτούρα και τους θεσμούς,
• τη Δημόσια Σφαίρα και την Κοινωνία Πολιτών και
• τη Διακυβέρνηση και τις Δημόσιες Πολιτικές.

Αντίστοιχα, οι διεξαγόμενες έρευνες αφορούν καθιερωμένα γνωστικά αντικείμενα, όπως τα κόμματα και το πολιτικό προσωπικό, η πολιτική και εκλογική γεωγραφία, η πολιτική κουλτούρα και συμπεριφορά, τα πολιτικά και κοινωνικά κινήματα. Αφορούν, επίσης, αντικείμενα που διαμορφώθηκαν σχετικά πρόσφατα, όπως η κυβερνησιμότητα και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η συγκρότηση του πολιτικού χώρου στα social media, η αξιακή συγκρότηση της κοινωνίας, ο κοινωνικός διάλογος κ.ά., καθώς και ερωτήματα που αναδύονται καθημερινά και αφορούν τη σχέση κοινωνίας και πολιτικού. Εν ολίγοις, οι τρείς θεματικοί άξονες προσδιορίζουν εξειδικευμένα ερευνητικά πεδία τα οποία σχετίζονται με τη θεσμική συγκρότηση της πολιτείας και την ποιότητα των θεσμών, τις πολιτικές και κοινωνικές ταυτότητες, την κοινωνική συνοχή και τον αποκλεισμό, τις έμφυλες ανισότητες, αλλά και την μνήμη, την ιστορία και τον πολιτισμό.

Το έργο του Ινστιτούτου συμπληρώνεται από βοηθητικές δομές, όπως τα τρία Εργαστήριά του [«Εργαστήριο Πολιτικής Κουλτούρας και Πολιτικής Συμπεριφοράς», «Εργαστήριο Ερευνών Φύλου» και «Crime Lab»], που συμβάλλουν κυρίως στην ανάπτυξη της εφαρμοσμένης έρευνας, στην απόκτηση εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, όπως και στην οργάνωση καινοτόμων δράσεων για τη διασύνδεση του Ινστιτούτου με αντίστοιχες ακαδημαϊκές δομές και την Πολιτεία.

 

Το όραμα που μοιράζεται το ανθρώπινο δυναμικό του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών αφορά την καθιέρωση του Ινστιτούτου ως κόμβου της εμπειρικής πολιτικής έρευνας στην Ελλάδα, που θα του διασφαλίσει γνωμοδοτικό ρόλο σε ζητήματα που απασχολούν την ελληνική πολιτεία και τον διάλογο των κοινωνικών εταίρων. Σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα και για την υφήλιο στιγμή, η διεξαγωγή υψηλού επιπέδου και ορατότητας ερευνών, η πολυπρισματική και η συγκριτική τους διάσταση, θα καταστήσουν το Ινστιτούτο προνομιακό συνομιλητή ερευνητικών και ακαδημαϊκών οργανισμών, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά σε διεθνές επίπεδο.

Κύριο μέλημά μας είναι οι έρευνές μας να μην υπακούουν αποκλειστικά σε ευκαιριακές στοχεύσεις της πολιτικο-οικονομικής ατζέντας, αλλά να παρακολουθούν διαχρονικά τον «σφυγμό της κοινωνίας» και τα τεκταινόμενα σε διεθνές επίπεδο.

 

Με βάση τα παραπάνω ο Στρατηγικός Σχεδιασμός του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών οργανώνεται σε 4 επιχειρησιακούς άξονες:

1. Στελέχωση/Ανθρώπινο Δυναμικό: Η δύναμη του ΙΠΕ είναι τα στελέχη του. Το ερευνητικό προσωπικό του Ινστιτούτου διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην έρευνα λόγω της συμμετοχής του σε μεγάλο αριθμό χρηματοδοτούμενων εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, εξειδικεύεται στην evidence based ανάλυση της πολιτικής και των δημόσιων πολιτικών, και καταγράφει μέχρι σήμερα αξιόλογη παρουσία στην ακαδημαϊκή ζωή και το δημόσιο διάλογο.
2. Εξωστρέφεια: Η ενίσχυση της εξωστρέφειας, της ορατότητας και της δημόσιας παρέμβασης του Ινστιτούτου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αποτελεί άμεση προτεραιότητα. Το Ινστιτούτο πρέπει να επανασυνδεθεί με τους κοινωνικούς εταίρους (stakeholders βλ. Παράρτημα), να επικαιροποιήσει το υφιστάμενο κεφάλαιο και την μακρά παράδοση σε πολιτικές έρευνες του ΕΚΚΕ και του Ινστιτούτου Πολιτικής Κοινωνιολογίας και να οικοδομήσει την παρουσία του με αφετηρία το ισχυρό brand name που είχε δημιουργήσει στον τομέα των πολιτικών ερευνών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
3. Επιστημονική συμβολή: Το προσωπικό του ΙΠΕ συμβάλλει στον επιστημονικό διάλογο με μονογραφίες, δημοσιεύσεις σε ακαδημαϊκά περιοδικά με κριτές, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους, συμμετοχή σε συνέδρια. Στόχος του Ινστιτούτου είναι η ενίσχυση της επιστημονικής δραστηριότητας, της συμμετοχής και των συνεργασιών στον ακαδημαϊκό και τον ερευνητικό χώρο της Ελλάδας και της ΕΕ και η διασφάλιση της συμμετοχής σε μεγάλες διεθνείς έρευνες, όπως η ESS και η WVS.
4. Επικέντρωση: Η συγκέντρωση των δυνάμεων για την πραγματοποίηση υψηλού επιπέδου χρηματοδοτούμενης αλλά και βασικής έρευνας, όπως και η συνεκτικότητα του παραγόμενου ερευνητικού έργου, συμβάλλουν στην καλύτερη αξιοποίηση του ερευνητικού δυναμικού, ενισχύουν τις πιθανότητες επιτυχίας στις προτάσεις χρηματοδότησης και βελτιώνουν την ορατότητα του Ινστιτούτου.

 

Για την υλοποίηση των αξόνων του στρατηγικού σχεδιασμού προτείνονται μια σειρά από δράσεις όπως:

1. Η στελέχωση του ΙΠΕ και η διεύρυνσή του σε ανθρώπινο δυναμικό συναρτώνται με την:

• Προκήρυξη νέων θέσεων ερευνητών για το Ινστιτούτο και πλήρωση των κενών
• Ενίσχυση του ερευνητικού προσωπικού με την αξιοποίηση νέων ερευνητών ως εξωτερικών συνεργατών στα ερευνητικά προγράμμα του ΙΠΕ.
• Φιλοξενία ερευνητικών προγραμμάτων συναφών με τα αντικείμενα του Ινστιτούτου.
• Αξιοποίηση των δυνατοτήτων για εκπόνηση διδακτορικής και μεταδιδακτορικής έρευνας στο Ινστιτούτο από νέους ερευνητές.
• Καθιέρωση «υποτροφίας» του ΙΠΕ προς νέους ερευνητές προκειμένου να ενταχθούν σε μία ερευνητική δραστηριότητα.

 

2. Στην ενίσχυση της εξωστρέφειας του ΙΠΕ θα συμβάλουν οι προτεινόμενες δράσεις:κόλουθες:

• Αξιοποίηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων (ιστότοπος, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστοσελίδες ερευνητικών έργων) για τη διιεύρυνση της επικοινωνίας του ΙΠΕ. Στην ίδια κατεύθυνση προτείνεται η διοργάνωση διαδικτυακών συνεδρίων, webinars, ημερίδων με βάση θεματικούς κύκλους κλπ. Σημαντική κρίνεται επίσης η ενημέρωση του κοινού του Ινστιτούτου, όπως για παράδειγμα η αποστολή μηνυμάτων με αποτελέσματα ευρευνών σε επιλεγμένο κοινό.
• Αξιοποίηση των υφιστάμενων δικτύων διάχυσης, όπως για παράδειγμα οι υφιστάμενες ενενργές και ανενεργές συνεργασίες με θεσμικούς φορείς της πολιτείας, ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς, εθνικούς και ευρωπαϊκούς, θεσμούς και διασύνδεση με τα ΜΜΕ. Προώθηση των παλαιών και ανάπτυξη νέων δικτύων.
•  Προώθηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, ιστότοπους κλπ. Στην ίδια κατεύθυνση, κρίνεται σκόπιση η υιοθέτηση μιας στρατηγικής εκλαϊκευσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων.
• Αξιοποίηση των εκδόσεων του ΕΚΚΕ και της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, και την καθιέρωση Occasional Papers για την προβολή της εν εξελίξει έρευνας.
• Καθιέρωση σειράς Προτάσεων Πολιτικής που θα διανέμονται στους stakeholders.
• Ενίσχυση και χρηματοδότηση, στο βαθμό που είναι εφικτό, για δημοσιεύσεις σε περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
• Μέγιστη αξιοποίηση των ατήσεων συμμετοχής φοιτητών από το πρόγραμμα Πρακτικής Άσκησης ΑΕΙ σε αντικείμενα συναφή προς αυτά του Ινστιτούτου.
• Συνδιοργανώσεις επιστημονικών συναντήσεων εργασίας και εκλαϊκευμένη παρουσίαση της δουλειάς των μελών του Ινστιτούτου σε ΜΜΕ, σχολεία, κλπ.
• Σχεδιασμός και ανάπτυξη bulletin/newsletter
• Ανάπτυξη επικοινωνιακής στρατηγικής στα Αγγλικά (π.χ. αγγλόφωνο site, bulletin ή newsletter κλπ.)

 

3. Η ενίσχυση της επιστημονικής συμβολής του Ινστιτούτου συναρτάται με την:

• Αυτόνομη εκδοτική παρουσία (μέσα από τις εκδόσεις του ΕΚΚΕ) με έμφαση στη δημοσίευση συλλογικών τόμων, όπως π.χ. το Πολιτικό Πορτραίτο.
• Διοργάνωση σεμιναρίου, ανοιχτού σε μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές, σε μεταδιδακτορικούς ερευνητές και στην υπόλοιπη κοινότητα.
• Συμμετοχή, διοργάνωση και συνδιοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων (Συνέδρια, Ημερίδες κλπ.)
• Διοργάνωση και ανάληψη επιμέλειας special issues σε διεθνή περιοδικά
• Συνεργασία με Ένωση Εταιρειών Δημοσκοπήσεων και άλλους συναφείς φορείς με αντικείμενο την δευτερογενή επεξεργασία και από κοινού προβολή των ερευνητικών συμπερασμάτων.
• Συνεργασία με VouliWatch ή άλλους αντίστοιχους evidence based οργανισμούς για την προβολή και αξιοποίηση ερευνητικών έργων και αποτελεσμάτων.

 

4. Η επικέντρωση της έρευνας στους συγκεκριμένους θεματικούς άξονες που υπηρετούνται από το Ινστιτούτο συναρτάται τόσο από τις χρηματοδοτούμενες έρευνες όσο και από την ενίσχυση της βασικής έρευνας. Στη βάση αυτή, ο επιστημονικός σχεδιασμός για την επόμενη πενταετία υπακούει σε μια σειρά στοχεύσεων που συνδέονται με τη διεύρυνση του ερευνητικού δυναμικού στους τομείς της Συγκριτικής Πολιτικής Ανάλυσης, των Σύγχρονων Κοινωνικών και Πολιτικών Κινημάτων, της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής Πολιτικής Ιστορίας του 20ού αιώνα, της Δημόσιας Πολιτικής, της Επιστήμης των Δεδομένων με εφαρμογή στις πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες, των Πολιτικών και Πολιτισμικών Ταυτοτήτων και της Κοινωνιολογίας του Εγκλήματος και της Παρέκκλισης.

 

 

Παράρτημα

Οι Stakeholders του ΕΚΚΕ

• Πολιτεία (τακτική χρηματοδότηση και ερευνητικά προγράμματα/κυρίως ανταγωνιστικά – θα μπορούσε και με απευθείας αναθέσεις)
• Βουλή (έχει καλέσει σε παρουσιάσεις σε επιτροπές που έχουν προβληθεί και από το κανάλι της Βουλής. Ενίσχυση της συνεργασίας. Δυνατότητες χρηματοδότησης)
• Μέσα Ενημέρωσης (δυνατότητα για μεγαλύτερη προβολή. Πρέπει να υπάρξουν σταθεροί δίαυλοι επικοινωνίας. Δεν στέλνουμε μόνο μια πρόσκληση για τις ημερίδες. Διαμόρφωση υλικού πριν τις ημερίδες προς δημοσίευση, σε κατάλληλες μορφές. Διεύρυνση του κύκλου των μέσων στα οποία απευθυνόμαστε)
• Κοινωνία των πολιτών (διεύρυνση του κύκλου των ΜΚΟ και των οργανώσεων της ΚτΠ στις οποίες απευθυνόμαστε. Στο παρελθόν τέτοιες συνεργασίες έφεραν χρηματοδοτούμενα προγράμματα. Σταδιακά οι πηγές χρηματοδότησης ζητούν από τους επικεφαλής να προκαταβάλλουν το ποσό που πρόκειται να εισπράξουν ως εγγύηση καλής εκτέλεσης – εκτός και αν ανήκουν στο δημόσιο τομέα. Αυτό σημαίνει πως το ΕΚΚΕ θα μπορούσε να είναι ένας σημαντικός εταίρος που θα μπαίνει επικεφαλής σε προτάσεις)
• Πανεπιστήμια (υπάρχει μια κρίσιμη μάζα συνεργασιών με συναφή Τμήματα, και θα πρέπει να στηριχθεί [consolidation] με συστηματοποίησή τους – κοινές ημερίδες, κοινές ερευνητικές προτάσεις, κοινές εκδόσεις)
• Επιστημονικοί φορείς (υπάρχει συνεργασία με την ΕΚΕ. Καλό θα ήταν να υπάρξει συνεργασία και με την Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης)
• Ιδιωτικοί/Μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί (π.χ. Διανέοσις. Συνεργασία με Ένωση Εταιρειών Δημοσκοπήσεων με  αντικείμενο την δευτερογενή επεξεργασία και από κοινού προβολή των συμπερασμάτων. Συνεργασία με VouliWatch ή άλλους αντίστοιχους evidence based)
• Οργανισμοί του Δημόσιου Τομέα/Μεγάλοι Οργανισμοί Ιδιωτικού Δικαίου (π.χ. ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΕΛΠΕ κ.ά.) – Δικτύωση και συνεργασία για εκπόνηση μελετών ή ερευνών, για χρηματοδότηση έρευνας που δεν χρηματοδοτείται από άλλες πηγές.
• Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (οι ΟΤΑ θα μπορούσαν να διαθέτουν υποδομές για την πραγματοποίηση ημερίδων ή παρουσιάσεων και ταυτόχρονα να ενημερώνονται για τις δυνατότητες που τους παρέχουν οι έρευνες του ΕΚΚΕ. Συναντήσεις με Διευθυντή ή ΕΣΙ για ενημέρωση και διερεύνηση δυνατοτήτων συνεργασίας – ακόμη και αν στο παρελθόν δεν απέδωσαν).
• Το ευρύ κοινό που είναι ταυτόχρονα το αντικείμενο και ο τελικός αποδέκτης της έρευνας, και σε μεγάλο βαθμό δε γνωρίζει το έργο του ΕΚΚΕ/ΙΠΕ. Κοινωνική ορατότητα μέσα από παρεμβάσεις, εκλαΐκευση της έρευνας, έρευνα «κοντά στον πολίτη».