Έμφυλη πολιτική συμμετοχή και κρίσεις. Ποιοτική έρευνα

Η σύγχρονη πραγματικότητα γίνεται ολοένα και πιο συχνά αντιληπτή μέσα από το πρίσμα της «κρίσης», σε σημείο που ο όρος αυτός χρησιμοποιείται διαρκώς για να περιγράψει κάθε κοινωνική, οικονομική και πολιτική κατάσταση που απαιτεί τη λήψη έκτακτων και άμεσων μέτρων. Ο όρος «κρίση» αναφέρεται σε συνεχόμενες ή ταυτόχρονες κρίσεις, οι οποίες επηρεάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής και δημιουργούν μια κατάσταση αυξανόμενης επισφάλειας, όπου η αποστέρηση θεωρείται πλέον η νέα «κανονικότητα». Τα τελευταία χρόνια, οι αλλεπάλληλες κρίσεις –οικονομική, υγειονομική, ενεργειακή, κλιματική κ.ά.– έχουν επιφέρει βαθιές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Η έννοια της «κρίσης» φαίνεται να έχει μετατραπεί σε ένα ισχυρό κοινωνικό φαντασιακό, με αποτέλεσμα ο όρος να χρησιμοποιείται εύκολα για μια ποικιλία φαινομένων, καθώς και για διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Αυτή η πληθωριστική χρήση έχει ως αποτέλεσμα η κρίση να μετατρέπεται σε ένα καθοριστικό στοιχείο της πολιτικής και αναλυτικής σκέψης. Παρόλο που οι κρίσεις είναι πολυάριθμες, το να χαρακτηριστεί ένα γεγονός ως κρίση παραμένει ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο στη σύγχρονη πολιτική στρατηγική και στις τεχνικές της διακυβέρνησης. O χώρος της πολιτικής αναδιαμορφώνεται, καθώς νέες προκλήσεις αναδεικνύουν την ανάγκη για εναλλακτικές προσεγγίσεις στη λήψη αποφάσεων. Οι κρίσεις επιδρούν στη διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας των κομμάτων και των κυβερνήσεων, και καθορίζουν τους όρους πολιτικής συμμετοχής και, παράλληλα, οι γυναίκες, αν και έχουν αυξημένη παρουσία σε κοινωνικά κινήματα, εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε θέσεις πολιτικής εξουσίας. 

Η παρούσα έκθεση εξετάζει τη δυναμική της έμφυλης πολιτικής συμμετοχής σε περιόδους κρίσεων, αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική διαμορφώνεται, ενισχύεται ή περιορίζεται κατά τη διάρκεια κρίσιμων κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών μεταβολών. Ειδικότερα, εστιάζει στην ελληνική πολιτική σκηνή και στην αντιμετώπιση έμφυλων ζητημάτων μέσω νομοθετικών παρεμβάσεων, διερευνώντας τις επιπτώσεις τους και τις προκλήσεις εφαρμογής τους. Τι σημαίνει, επομένως, αυτή η πληθωριστική παρουσία της «κρίσης» για την κατανόησή της ως πολιτικής έννοιας και για την κατανόηση της πολιτικής ή του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνεται και ασκείται; Ακόμα περισσότερο, υπάρχει φεμινιστική πολιτική κατά τις περιόδους αυτές, που να ασκείται από γυναίκες πολιτικούς; Είναι οι γυναίκες πιο αποτελεσματικές πολιτικοί συγκριτικά με τους άνδρες σε περιόδους κρίσης; Προσφέρουν πράγματι οι κρίσεις στις γυναίκες πολιτικούς ευκαιρίες να εκπροσωπούνται στις δομές λήψης πολιτικών αποφάσεων; Ή μήπως ενισχύουν τις αρρενωποποιημένες ηγετικές προσδοκίες και τις κοινές αντιλήψεις ότι οι γυναίκες δεν είναι κατάλληλες να ηγηθούν; Επιπλέον, οι «φωνές» των υποκειμένων που κινδυνεύουν από αποκλεισμό και διακρίσεις λαμβάνονται υπόψη από γυναίκες πολιτικούς σε καταστάσεις κρίσεων;