Blogging national identity

Ενώ παλαιότερα κυριάρχησε η αντίληψη πως η εθνική ταυτότητα διαμορφώνεται αποκλειστικά «από τα πάνω», από τους δημόσιους λόγους του κράτους, της πολιτικής, της εκπαίδευσης κλπ., τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος μία προσέγγιση που εξετάζει την ταυτότητα «από τα κάτω», όπως δηλαδή την εκφράζουν τα μέλη του έθνους. Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε η έρευνα «Έθνος και Εθνική Ταυτότητα στην Ελλάδα» (2019-2021)της Διευθύντριας Ερευνών του ΙΠΕ/ΕΚΚΕ Χαράς Στρατουδάκη. 

Στην ταυτότητα διερευνήθηκε η ελληνική εθνική ταυτότητα όπως εκφράζεται από τους «απλούς» ή τους «μέσους» πολίτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Twitter, Facebook, Blogs). Μια τέτοια προσέγγιση αφουγκράζεται την ταυτότητα όσων θέλουν να μιλήσουν γι’ αυτήν. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε το κείμενο της Χ. Στρατουδάκη με τίτλο BloggingNationalIdentity, στο συλλογικό τόμο που επιμελήθηκε η καθηγήτρια Χριστιάνα Κωνσταντοπούλου. Στο κείμενο αυτό, η προσοχή στρέφεται σε μια ενδιάμεση κατηγορία λόγων: ούτε προερχόμενους από τα πάνω, από τους δημόσιους θεσμούς, ούτε και από τα κάτω, από τους ιδιωτικούς λόγους των χρηστών του Twitter. Ο λόγος των blogs εκλαμβάνεται ως ημιδημόσιος, ως ο ενδιάμεσος των άλλων δύο. Συχνά αναδημοσιεύει κείμενα των συμβατικών μέσων, για να μεταφέρει πληροφορίες και ειδήσεις, αλλά παράλληλα δημοσιεύει και κείμενα των συντακτών του τα οποία αποτυπώνουν ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις για το έθνος και την εθνική ταυτότητα.

Εξετάζεται ο λόγος των blogs όπως αποτυπώθηκε στα κείμενα που δημοσιεύτηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης και ψήφισης από τη Βουλή της Συμφωνίας των Πρεσπών, τον Ιανουάριο του 2019. Η ανάλυση ανέδειξε αναφορές σε μία ρήξη στο εσωτερικό του έθνους, η οποία περιγράφεται με λέξεις οι οποίες διαθέτουν ισχυρό συναισθηματικό φορτίο όπως «ήρωες» ή «προδότες». Ορισμένες φορές η ρήξη παρουσιάζεται ως σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση ή την πολιτική ελίτ και τον «λαό». Ακόμη, εντοπίστηκαν αρκετά κείμενα που επιχειρούν απλουστευτικά να εγγράψουν τη σύγκρουση σε ένα πλαίσιο διεθνών πιέσεων και γεωπολιτικών ανταγωνισμών, συγκροτώντας συχνά τον πυρήνα θεωριών συνωμοσίας. Έτσι, τα blogs αποτυπώνουν ένα γενικότερο άγχος που φαίνεται να διατρέχει την περίοδο της κρίσης, σχετικά με τη ρήξη στο εσωτερικό του έθνους, που τελικά σημαίνει τη σύγκρουση διαφορετικών οραμάτων για το έθνος και το μέλλον του. Στα κείμενα που μελετά το άρθρο, η ανησυχία για την ταυτότητα είναι παρούσα «ανάμεσα στις γραμμές». Η συζήτηση σπάνια αγγίζει ουσιαστικά ζητήματα ταυτότητας. Το πολυεπίπεδο κατασκεύασμα της ελληνικής εθνικής ταυτότητας φαίνεται σαν να είναι ακόμα μπερδεμένο, μετά από μια δεκαετία βαθιά μέσα στην οικονομική, κοινωνική, πολιτική και εθνική κρίση. Είναι περισσότερο μια «λειτουργία ταυτότητας» που μεταπηδά από το ένα επίπεδο στο άλλο, από το εθνικό στο πολιτικό, στην κοινωνική τάξη, στην ατομική ταυτότητα και πάλι πίσω. Ως εκ τούτου, η χρήση των μύθων ως μηχανισμών ερμηνείας των γεγονότων είναι ζωτικής σημασίας. Ενώ προσφέρει μια απλοποιημένη και παραμορφωμένη εικόνα, είναι σαγηνευτικά βολική και εύκολα αποδεκτή ως κοινή λογική. Και τα blogs διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανακύκλωσή τους και στην ερμηνεία των γεγονότων σύμφωνα με αυτούς τους μύθους.

Ιστοσελίδα του βιβλίου: https://brill.com/display/title/62931