Το φαινόμενο της επιστημονικής νέο-μετανάστευσης: η μεγάλη έξοδος;

Το παρόν άρθρο επιχειρεί ν’ αποτυπώσει στις πραγματικές τους διαστάσεις την έκταση, τα βασικά χαρακτηριστικά και τις κύριες επιπτώσεις του φαινομένου της φυγής ανθρώπινου κεφαλαίου από την Ελλάδα προς χώρες του εξωτερικού, την περίοδο της κρίσης. Η συνεχής αύξηση του επιστημονικού και ειδικευμένου προσωπικού, νεαρής κυρίως ηλικίας, που μεταναστεύει σε αναζήτηση εργασίας ή καλύτερων επαγγελματικών προοπτικών δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας και των χρόνιων στρεβλώσεων και παθογενειών της ελληνικής αγοράς εργασίας και του παραγωγικού μοντέλου, που η κρίση  έφερε στην επιφάνεια, αλλά και επέτεινε. Συνδέεται, εξίσου, και με σειρά άλλων, μη μετρήσιμων, υστερήσεων της ελληνικής κοινωνίας, που όχι μόνο συμβάλλουν στο κύμα φυγής ανθρωπίνου κεφαλαίου, αλλά και περιορίζουν τις πιθανότητες σύντομης επιστροφής, μέρους έστω, της συγκεκριμένης κατηγορίας αποδήμων Ελλήνων. Η αδυναμία αποφασιστικής αντιμετώπισης των εν λόγω παθογενειών και υστερήσεων ενέχει τον κίνδυνο η απώλεια ανθρωπίνου κεφαλαίου να μετατραπεί σε απώλεια παραγωγικότητας και, εντέλει, σε απώλεια αξίας για την ελληνική οικονομία. Το αρνητικό αυτό ενδεχόμενο καθιστά επιτακτική ανάγκη  την εφαρμογή πολιτικών που θα συγκρατήσουν τη «φυγή των αρίστων» και θα κάνουν την επιστροφή μια βιώσιμη επιλογή, τουλάχιστον για ένα τμήμα των νέο-μεταναστών, ενώ ταυτόχρονα  θα αξιοποιούν την έντονη παρουσία της επιστημονικής διασποράς σε σημαντικό αριθμό προηγμένων κρατών  προς όφελος της χώρας.